20 bin esnaf alkol ve sigara sektörünü terk etti

TAPDK verilerine göre, 2009 sonunda izinli tütün mamulü ve alkollü içki satıcısı sayısı 206 bin 116 iken, bu rakam bugün 187 bin 92. Temmuz 2010'da alkollü içki belgesi için TAPDK izinli 108 bin 470 esnaf varken, bu rakam da 102 bin 183'e geriledi. Perakendede en çok satıcı İstanbul'da, ancak nüfusa göre oranlandığında en yoğun satış ağı Edirne'de

EN ÇOK TARTIŞILAN SEKTÖRLERİN BAŞINDA
Tütün mamulleri ve alkollü içkiler son yıllarda vergisiyle, tüketimiyle en çok göz önünde olup tartışılan sektörlerin başında geliyor. Durum böyle olunca, sektör istatistikleri de yakından takip ediliyor. Bu konuda en yetkili kurum olan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu'nun (TAPDK) faaliyet raporuna göre, 2009 yılında tütün veya alkollü içki ile ilgili (büfesinden toptancısına, marketinden deposuna kadar) 206 bin 116 esnafa ve şirkete izin verildi. TAPDK'nın verdiği bilgilere göre, bu alanda her yıl 30-40 bin izin yenilenmiyor, ama bir o kadar da yeni talep geliyor. Bu nedenle genel tabloyu görmek için yıllara göre dağılımın netleşmesini beklemek geliyor. Kurumun şu anki verilerine göre ise tütün ve alkollü içki ile ilgili şu anda 187 bin 92 kişi ve şirket iş yapma iznine sahip.

19 BİN 24 KİŞİLİK BİR AZALMA SÖZ KONUSU
Yani, 1.5 yıllık dönemde 19 bin 24 kişilik bir azalma söz konusu. Bir diğer veri de, alkolle ilgili iş yapma iznine sahip olanlar. Büfe, restoran, barların yanı sıra açık içki ya da toptan içki satışının da yapıldığı yerlerin dahil olduğu bu kategoride 102 bin 183 izin verilmiş durumda. Bu rakam Temmuz 2010'da 108 bin 470 olarak belirlenmiş. Bir başka deyişle, 10 aylık bir dönemde 6 bin kişiye yakın bir düşüş yaşanmış. Bu düşüşü 'Yeni belge için başvuranlar olabilir' diye geçici varsaymak mümkün. Ancak, tüketicinin en çok tercih ettiği perakende satış noktalarında, yani büfe-bakkal-market gibi noktalarda, bir düşüş yaşandığı biliniyor.

SON 1 YILDA 2 BİNE YAKIN BÜFE-BAKKAL ALKOLDEN VAZGEÇTİ
En çok noktada yer alması dolayısıyla bu konuda en iyi nabız tutan şirketlerden biri olan Efes Pilsen'in daha önce verdiği bilgiye göre, 2005 yılında 100 bin noktada satış yapılabiliyordu, 1 yıl öncesinin rakamlarına göre ise bu 83 binlere kadar düştü. Şu anki TAPDK verilerine göre ise bu kategoride 81 bin 216 kişi gözüküyor. Yani, eğer bu açığı kapatacak yeni başvurular olmazsa, son 1 yılda bile 2 bine yakın büfe-bakkal alkol satışından vazgeçmiş gözüküyor.

SATIŞ NOKTALARI AZALIYOR AMA TÜKETİM DÜŞMÜYOR
Satış noktalarının azalmasına karşılık genel tüketim ise düşmüyor, aksine artıyor. 2005 yılında 926 milyon litre olan alkol tüketimi, 2010 yılında 1 milyar 58 milyon litreye yükseldi. Son 2 yılda tüketimde yatay bir seyir gözlemlense de yine de artan bir tüketim ve büyüyen bir pazardan bahsetmek mümkün.

KİŞİ BAŞINA EN ÇOK SATIŞ NOKTASI DÜŞEN İL
Perakende tütün mamulü ve alkollü içki satıcılarının Türkiye'deki dağılımına bakıldığında da, en çok noktaya sahip olan il 13 bin 968 nokta ile İstanbul. İzmir'de bu rakam 10 bin 11, Ankara'da ise 4 bin 553. Nüfus yoğunluğuna göre dağılıma bakıldığında ise Türkiye'de kişi başına en çok perakende satış noktası düşen il Edirne. Edirne'de 245 kişiye bir perakende satış noktası düşüyor. Edirne'yi sırasıyla Muğla, Kırklareli, Tekirdağ, Tunceli, Antalya, Aydın ve İzmir takip ediyor. Satış noktası açısından nüfusuna oranla en az satış noktası ise Ağrı'da bulunuyor. Ağrı'da 25 bin 810 kişiye bir perakende satış noktası bulunuyor. Ağrı'yı da Batman, Bitlis, Şırnak, Van, Hakkâri, Şanlıurfa, Muş izliyor.

İÇKİ-TÜTÜNLE EN AZ 'İŞ'İ OLAN İL
Sadece sayısal açıdan bakıldığında, Türkiye'de perakende tütün mamulü ve alkollü içki satıcısı en az olan il Bayburt. Bayburt'ta 8 tane perakende izni olan kişi ve kurum bulunuyor. Bu anlamda Bayburt'u 15 satıcı ile Bitlis, 18 satıcı ile Hakkâri takip ediyor. Perakende satış izni en çok il olan İstanbul'u ise, 10 bin 11 ile İzmir takip ediyor. İzmir'in nüfusu İstanbul'un yaklaşık 4'te 1'i olmasına rağmen, izin sayısı anlamında aralarında yalnızca 3 binlik bir fark bulunuyor.

PERAKENDECİLERİN YÜZDE 40'I SADECE TÜTÜN SATIYOR
İstanbul'da hem alkol hem de tütün mamulü satan perakende satış noktası sayısı 14 bine yakınken, sadece tütün ve tütün mamulü satan perakende satış noktalarının sayısı 9 bin 628 olarak çıkıyor. Bir başka deyişle, perakende satış noktalarının yaklaşık yüzde 40'ı kadarı alkollü içki satmayıp sadece tütün ve tütün mamulü satıyor. Bu rakam, sayısal olarak da Türkiye'nin en yüksek rakamı durumunda. Sadece tütün satanlarda ikinci sırada Ankara yer alıyor. Bunu Konya, Bursa, Kayseri takip ediyor. (Meltem Ersoy / Habertürk)